Todas as agresións sexuais que se produzan serán asumidas polos Xulgados de Violencia Machista

Todos os delitos contra a liberdade sexual ou a trata de seres humanos cando a vítima sexa muller que se produzan a partir deste venres serán asumidos polos Xulgados e seccións de Violencia contra a Muller, que ata o de agora só entendían da que se coñece como violencia de xénero, a que exercen os homes contra as súas parellas ou exparellas.

Así o marca a entrada en vigor desde mañá do precepto contido na Lei de Eficiencia do Servizo Público de Xustiza, que dá cumprimento ao previsto no Convenio de Istambul, ratificado por España en 2014 e pola Unión Europea en 2023, que busca previr, perseguir e erradicar a violencia contra as mulleres e avoga pola especialización dos órganos xudiciais en todo tipo de violencia contra a muller.

Deste xeito, a partir de mañá prodúcese oficialmente o traspaso de competencias. Agora ben, fontes do Ministerio de Xustiza especificaron a Europa Press que os xulgados de Violencia contra a Muller só verán os delitos sexuais cometidos a partir deste venres, mentres que os asuntos que xa se estean xulgando seguirán nos xulgados correspondentes.

O obxectivo desta modificación de competencias, segundo defende o Ministerio da Presidencia, Xustiza e Relacións das Cortes é garantir un mellor servizo e protección ás vítimas, xa que todos os delitos cun compoñente de xénero evidente serán investigados por xuíces que recibirían unha formación específica en materia de igualdade, a fin de garantir a seguridade das mulleres e evitar calquera revictimización.

"Así, lograrase unha Xustiza máis humana, próxima e con enfoque de xénero", recalca o departamento que dirixe Félix Bolaños. Para atender a esta carga de traballo (do 12,9 % de media segundo o Consello Xeral do Poder Xudicial), o Goberno aprobou o 3 de xuño a creación de 50 prazas xudiciais, o cal supón un incremento do persoal de xuíces de violencia do 42 %.

Neste sentido, fontes do Ministerio de Xustiza aseguraron que, ata que se completou a incorporación dos 50 xuíces, o Ministerio dotará os xulgados dos reforzos temporais necesarios. Ata o de agora, autorizou 15 medidas (xuíces substitutos ou en comisión de servizo) que reforzarán 25 xulgados.

Doutra banda, o Ministerio solicitou este xoves ao Consello Xeral do Poder Xudicial (CXPX) que convoque un novo pleno do Observatorio de Violencia doméstica e de xénero, que non se reúne desde o mes de febreiro, para monitorizar a asunción de novas competencias nos xulgados e seccións de violencia sobre a muller.

Segundo sinalaron, o obxectivo é que o Observatorio faga un seguimento deste cambio para profundar na colaboración necesaria dos integrantes deste órgano, principalmente o Ministerio e o CXPX, cos devanditos xulgados e seccións. Na carta enviada polo Secretario de Estado de Xustiza Manuel Olmedo á presidenta do Observatorio Esther Erice, lembra que, para que poidan asumir o paulatino incremento de carga de traballo (do 12,9 % de media segundo o CXPX), o Goberno aprobou o 3 de xuño a creación de 50 prazas xudiciais, o que supón un incremento do persoal de xuíces de violencia do 42 %.

Ademais, coa aprobación da futura lei para a ampliación e fortalecemento das carreiras xudicial e fiscal, poderíase chegar ao 47 % nos próximos meses.

Maxistrados alertan dun posible colapso

A asunción de competencias dos Xulgados de Violencia contra a Muller producirase despois da advertencia de colapso dos xuíces, que negan que se incrementase nun 50 % o número de prazas, como prometeu o Ministerio de Xustiza, e aseguran que o labor será inasumible.

Nesta liña, maxistrados de Violencia contra a Muller alertaron en diferentes ocasións das nefastas consecuencias que podían derivarse da ampliación da competencia dos xulgados de violencia sobre a muller.

"Advertimos que isto supoñía unha sobrecarga do 20 % en Xulgados xa saturados sen medios suficientes nin reforzos; sinalamos que a entrada en vigor desa nova competencia sería o 3 de outubro de 2025, tres meses antes de que os Tribunais de Instancia estivesen operativos, e alertamos de que esta reforma a custo cero vulneraba os compromisos do Convenio de Istambul e poñía en risco a atención integral que merecen as vítimas", apuntaron.

Tamén consideran que a resposta que se dará ás vítimas será máis lenta, menos próxima, e moito máis estandarizada, o contrario do que pretende o Executivo. 

Pola súa banda, a xuíza de instrución e membro do Comité Nacional da Asociación Xudicial Francisco de Vitoria, Verónica Ponche, denunciou que non hai razón pola que o xulgado de instrución non poida instruír este tipo de delitos.

A xuízo de Ponche, a empatía para tomar declaración ás vítimas é algo que levan a cabo os xuíces sen ningún tipo de problema. Ademais, agregou que estes delitos non requiren dun coñecemento específico como si que poden ser outros relacionados con contabilidade, por exemplo. En todo caso, recoñeceu que o cambio supón un alivio en termos de carga de traballo para os xuíces de instrución pero cuestionou a lóxica detrás da reforma. "Calquera persoa á que privan de ter que facer máis traballo, pois non o ve mal, claro", asegurou. E engadiu: "Con todo, non hai ningunha razón para afundir máis os compañeiros de violencia".

Doutra banda, o Sindicato de Traballadores da Administración de Xustiza (STAX) avisou este mércores do grave risco de colapso nos Xulgados de Violencia contra a Muller, tras o aumento de competencias previsto na nova Lei de Eficiencia.

Así, STAX denunciou que non se previu un reforzo proporcional de medios persoais nin materiais. Neste sentido, defendeu que o incremento das funcións non considera o reforzo proporcional dos Corpos Xerais do Persoal Funcionario que dan soporte a cada maxistrado.

"Incrementar máis prazas de maxistrados sen o correspondente aumento de persoal e cos actuais persoais, que se atopan con multitude de prazas sen cubrir por todas as administracións, pode xerar a ineficacia dunha materia que debe ser rápida na súa resposta ou pola contra moitas vítimas non terán a protección que necesitan", alertou.