TikTok: mira ata o final, por María Bastida

Na narrativa política estadounidense do últimos seis anos, TikTok foi moito máis que unha aplicación de entretemento xuvenil. Desde 2019, Washington descríbea como ameaza para a seguridade nacional porque a súa propietaria, ByteDance, está suxeita á lexislación chinesa, que obriga a colaborar co Partido Comunista. Pero reducir o debate á protección de datos é simplificalo en exceso. O anuncio de Donald Trump de que se levante a prohibición á plataforma, tras o principio de acordo alcanzado en Madrid coa delegación chinesa, confirma que a economía dixital se instalou no corazón da xeopolítica, desprazando o terreo de xogo tradicional dos mercados enerxéticos e financeiros cara á economía da atención e a intelixencia artificial.

O acordo, que prevé separar a filial estadounidense de ByteDance, é máis un xesto que unha solución estrutural. Alivia o risco inmediato de veto e satisfai os 150 millóns de usuarios de TikTok nos EUA, pero non resolve a tensión de fondo: que país dominará as cadeas de valor tecnolóxicas, desde os chips ata as plataformas sociais?

Os gañadores inmediatos parecen claros: TikTok, que asegura a súa continuidade no mercado estadounidense; Trump, que reforza a súa imaxe negociadora fronte á China, garante unha canle de comunicación coa mocidade -decisiva na súa vitoria electoral de 2024- e presenta o acordo como un logro persoal, e A China, que non confirma o pacto e mantén a presión negociadora. O paradoxo é que Trump, que en 2020 encabezou unha cruzada contra TikTok, agora celebra salvala. A Casa Branca mesmo abriu unha conta oficial na rede social, recoñecendo o seu poder de influencia. É o exemplo perfecto de como, en política económica, o pragmatismo acaba impoñéndose ao discurso da confrontación.

Á marxe de TikTok, o verdadeiro debate segue nos aranceis cruzados. A tregua vixente (30 % aos produtos chineses e 10 % aos estadounidenses) vence en novembro. Se non se alcanza un acordo estable, reactivarase a espiral de sancións que xa danou o comercio mundial e a confianza investidora. Aí se mide a capacidade de ambas as potencias para cooperar: non na propiedade dunha aplicación, senón na definición das regras dun comercio internacional que se desliza cara á fragmentación.

O de TikTok é, en realidade, o síntoma máis visible do paso dun modelo de globalización baseado en eficiencia e apertura cara a outro dominado pola seguridade económica e a rivalidade estratéxica. Nos EUA sábeno: non discuten TikTok porque lles preocupe o que comparten os adolescentes, senón porque é un punto de entrada ao control de datos masivos e, por tanto, de poder tecnolóxico. A China sábeo tamén: acepta, con silencios calculados, xestos e aparentes concesións, pero mantén sempre abertas as súas bazas. E Europa padéceo: anfitrioa circunstancial en Madrid, segue sen capacidade real de condicionar o resultado nun conflito que a afecta directamente.

En definitiva, TikTok é só unha peza nun taboleiro moito maior. Pero o preocupante é a mensaxe que deixa: que a interdependencia tecnolóxica, que hai unha década se vendía como motor de prosperidade compartida, agora converteuse nun campo de batalla. E nesa lóxica, gañan os políticos de quenda a curto prazo, pero perde a economía global.