O custo de non actuar a tempo, por María Bastida

Telefónica non está en crise, está en transición forzada. O problema de fondo non é que a compañía se afunda, senón que o modelo europeo de telecomunicacións leva dez anos esgotado. Ingresos planos, débeda altísima, investimento crecente e presión competitiva brutal. Con esa ecuación, tarde ou cedo tiña que chegar unha reorganización profunda. Telefónica aguantou mellor que outras por tamaño, por marca e polo seu papel histórico, pero non pode soster 25.000 empregos co modelo que vén. Isto é o que fai incómodo o tema: nin é un axuste, nin unha crise pasaxeira nin algo conxuntural. Non se arranxa cun bo trimestre nin cun cambio de CEO.

En realidade, o axuste era inevitable, pero o tamaño do golpe fala de atrasos acumulados. Telefónica evitou durante anos tocar o seu persoal de forma profunda con plans de suspensión, baixas voluntarias e prexubilacións clásicas. Iso permitiu gañar tempo, pero tamén xerou un persoal máis envellecido, máis caro e difícil de recolocar. O resultado é que cando por fin se fai o axuste, é de sete ERE á vez. É dicir, que a empresa chegou tarde ao cambio e agora necesita recuperar o que non reordenou gradualmente.

Os sindicatos están a facer o que deben. Pedir voluntariedade, estabilidade e convenios a 2030 é razoable, pero non resolve o verdadeiro problema: que facemos con miles de traballadores de sectores maduros que xa non teñen encaixe claro na economía dixital? España segue sen un plan real de recualificación, reconversión, e transición laboral para sectores en declive. Así, os ERE acaban sendo prexubilacións masivas disfrazadas, e a factura pagámola entre todos dunha maneira ou outra.

Pola súa banda, o Estado está nunha posición contraditoria. Como accionista quere unha empresa forte; como Goberno, quere emprego; como regulador, quere investimento. Pero está atrapado no dilema doutros tantos gobernos europeos: queremos telecos estratéxicas, pero non aceptamos que esas telecos reaxusten a súa estrutura como esixe a competencia global.

O gran buraco do debate é que España non ten un ecosistema laboral preparado para absorber miles de persoas de máis de 55 anos con perfís de telecom tradicional. As grandes empresas dixitais non contratan ese tipo de perfís, e as nosas políticas activas de emprego están pensadas para outro país e outro século.

Así que a miña preocupación non é só Telefónica. A miña preocupación é que país seguimos sendo cando a transición tecnolóxica chega de verdade. Porque se non resolvemos iso, Telefónica será só a primeira gran peza. Este ERE é un síntoma de debilidade dun país para xestionar transicións tecnolóxicas que levan anos anunciándose e que nunca preparamos de todo. No fondo, fala menos dunha compañía concreta e máis dun país que aínda non ha resolvido como reciclar talento, como acompañar as transicións sectoriais e como repartir os custos do cambio tecnolóxico.