España, cada vez máis dependente do IRPF, por Santiago Calvo

Segundo datos da OCDE, España converteuse na gran economía da Unión Europea que máis aumentou a súa dependencia do IRPF e das cotizacións sociais neste século. Mentres outros países optaron por deflactar, é dicir, axustar as tarifas á inflación para non castigar o poder adquisitivo das familias, aquí seguimos cun sistema que fai que cada subida de soldo quede atrapada nun imposto máis alto. É o que os expertos chaman “progresividade en frío”: pagamos máis, sen gañar máis en realidade.

Entre o ano 2000 e o 2022, a parte dos ingresos do Estado que vén do IRPF e das cotizacións á Seguridade Social medrou sete puntos en España. Iso supón que mentres Francia, Alemaña ou Bélxica reducían a súa dependencia destes tributos, nós imos na dirección contraria. Só Luxemburgo e Portugal incrementaron máis ca nós a carga nestas dúas figuras.

Os datos son claros: no ano 2000, máis da metade da recadación, un 54 %, viña de IRPF e cotizacións. En 2022 xa era o 58 %. E a cifra segue subindo. Só entre xaneiro e maio deste ano, a recadación do IRPF medrou máis dun 11 %, superando os 53.000 millóns de euros.

Pero que significa isto para nós, os contribuíntes? Pois que cada nómina que cobra un traballador galego ou español leva unha parte crecente destinada a soster a maquinaria do Estado. Non só co imposto da renda, tamén coas cotizacións, que xa representan o 34 % de todos os ingresos públicos. É un dato que reflicte o récord de afiliados á Seguridade Social, si, pero tamén un risco: se o emprego se resente, a recadación pode caer en picado.

Mentres tanto, outros países aproveitaron o último ano para baixar impostos á propiedade ou aliviar a carga fiscal das familias, buscando máis equidade e un acceso máis doado á vivenda. En España, pola contra, os prezos da vivenda baten marcas e o debate político céntrase en se hai que subir aínda máis os impostos a segundas residencias e pisos turísticos.

A pregunta que queda no aire é sinxela: ata que punto é sostible depender cada vez máis da renda e das cotizacións sociais, cando as necesidades de gasto público non deixan de medrar?

Claves económicas da semana do 15 ao 19 de setembro

Esta semana hai que prestar atención a varios frontes económicos. En Europa, os ministros de Economía e Finanzas reúnense de maneira informal en Copenhague o 19 e 20 de setembro. Non se esperan decisións concretas, pero si debates de fondo sobre a inflación, a débeda e a coordinación das políticas fiscais.

Tamén o día 19 coñeceremos en España os datos oficiais da contabilidade nacional de 2024, cun crecemento que Bruxelas estima arredor do 3,2 por cento. Será unha proba clave para comprobar se a recuperación mantén forza ou se comeza a notarse a desaceleración.

E, mentres tanto, Madrid converterase en escenario da diplomacia económica global: o secretario do Tesouro dos Estados Unidos, Scott Bessent, reúnese co viceprimeiro ministro chinés para tratar de desactivar a guerra comercial entre ambas potencias. O que se acorde pode ter efectos directos en aranceis, investimentos e cadeas de subministro que tamén chegan a España.

En definitiva, unha semana na que o país mira aos seus propios números, pero coa orella posta nun pulso internacional que marcará a economía dos próximos meses.