Chile afronta un plebiscito que podería cambiar o seu modelo de sociedade

Chile afronta este domingo unha das votacións máis importantes dos últimos anos, que podería ter como resultado un profundo cambio no seu modelo de país.

Máis de 15,1 millóns de persoas terán que decidir se aproban ou rexeitan a proposta da nova Constitución nos 3.000 centros electorais distribuídos por todo o territorio. 

"Está todo en orde e as Forzas Armadas están a despregarse para tomar o control dos locais de votación nas próximas horas co fin de que todas e todos teñamos un bo proceso", dixo este sábado a ministra de Defensa, Maya Fernández. 

O resultado, que se agarda moi axustado, coñecerase un par de horas despois do peche dos colexios e está previsto que o presidente chileno, Gabriel Boric, ofreza un discurso na cadea nacional pola noite, independentemente da opción que gañe.

De aprobarse, substituirá a actual Carta Magna, herdada da ditadura (1973-1990) aínda que reformada parcialmente en democracia. Parte da sociedade considera que é a orixe das desigualdades do país por fomentar a privatización de servizos básicos.

De rexeitarse, seguirá vixente a actual Lei Fundamental, aínda que Boric xa anunciou que convocará un novo proceso constituínte e cumprirá co mandato do plebiscito de outubro de 2020, no que case o 80 % da cidadanía pediu un cambio constitucional.

O gobernante, partidario de enterrar a Constitución de Pinochet, viaxou o venres á súa terra natal, Punta Areas, 3.000 quilómetros ao sur de Santiago, para votar a primeira hora da mañá e regresar logo ao palacio da Moeda.

"Que sexan os chilenos e chilenas quen por primeira vez decidan democraticamente respecto do contido e forma dunha nova Constitución é un feito que, sen dúbida, pase o que pase o domingo, vai  transcender", dixo á súa chegada ao sur.

Grande incerteza

As últimas sondaxes revelaron que se mantén a tendencia para rexeitar o texto, pero os expertos alertan de que o escenario está aberto porque por primeira vez o voto é universal e obrigatorio e hai unha gran bolsa de votantes que leva anos ausente das urnas.

O novo texto, redactado durante un ano por unha convención de tendencia progresista e con paridade entre homes e mulleres, declara Chile un "Estado social de dereito" e é un dos máis vangardistas do mundo en materia de loita contra o cambio climático e igualdade de xénero.

Os seus defensores, que se concentran na esquerda e parte do centro, din que axudará a crear un Chile "máis xusto" porque consagra un abano de novos dereitos sociais, a principal demanda que a cidadanía expresou na vaga de protestas de 2019.

Os seus detractores, a dereita e a outra parte do centro, argumentan en cambio que é un texto "radical" e que "non une o país".

Temas controvertidos

O carácter plurinacional do Estado, a reelección presidencial, o sistema de xustiza e a eliminación do Senado son algúns dos temas incluídos no texto que xeran máis controversia, pero a esquerda comprometeuse a facerlle cambios ao texto para chegar a acordos.

A campaña electoral, que na recta final se viu un tanto embazada por distintos actos de violencia, acabou o xoves cun grande acto na capital de defensores do "Aprobo", o que lles deu esperanzas logo de semanas coas enquisas en contra.