A Xunta ten en marcha 2.985 vivendas públicas e prevé entregar as primeiras en 2026

A conselleira de Vivenda e Planificación de Infraestruturas, María Martínez Allegue, cifrou en 2.985 as vivendas públicas "iniciadas" en diferentes fases das 4.000 comprometidas para 2028, un milleiro das cales  están en construción. Avanzou que en 2026 comezarán a entregarse os primeiros fogares impulsados nesta lexislatura.

Mencionou Vigo, Pontevedra, Lugo, Ourense, A Coruña, Santiago, Ferrol, Mos e Vilagarcía como os municipios onde se desenvolven estas actuacións. Na súa comparecencia no Parlamento galego para presentar as liñas do departamento para 2026, elevou o orzamento previsto a 560 millóns de euros, fronte aos 518,3 millóns anunciados inicialmente polo conselleiro de Facenda.

Investimento en vivenda e novos programas

As políticas de vivenda contarán con 350 millóns de euros, dos que 163 millóns se destinarán á construción de vivenda nova. A sociedade pública Vipugal disporá de 77,8 millóns, con 1.777 fogares en marcha, e o Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS) contará con 269,6 millóns, un 22 % máis, dos que o 17 % proceden de fondos estatais. O programa Fogar Vivo, para mobilizar inmobles baleiros, triplica o seu orzamento ata 2,6 millóns tras recibir máis de 300 solicitudes en 2025.

Entre as novidades para 2026, a conselleira destacou a compra de baixos comerciais para convertelos en vivendas en alugueiro social permanente, cunha partida de máis de 2 millóns dentro dun plan plurianual de 5 millóns. Tamén avaliou medidas como o dereito de tanteo do IGVS para adquirir vivendas protexidas en venda, a posibilidade de edificar un 20 % máis en solo urbano se o 60 % das novas vivendas son protexidas, e a reforma normativa que permitirá levantar vivenda protexida e aloxamentos compartidos en solos dotacionais en desuso.

Chaves para a estratexia residencial

A estratexia de solo residencial disporá de 18 millóns de euros. Hai Proxectos de Interese Autonómico (PIA) en tramitación en Vigo, A Coruña, Santiago, Lugo, Pontevedra, Arteixo e Vilagarcía de Arousa, e un novo expediente iniciado en Marín. Desde o 1 de xaneiro, os concellos poderán promover Proxectos de Interese Autonómico para crearen solo destinado nun 80 % ou máis a vivenda protexida.

O Fondo de Cooperación, creado este ano para apoiar os municipios na construción e urbanización de vivenda protexida, contará con 10 millóns. O programa Rexurbe terá 12 millóns para actuacións nas zonas históricas de Betanzos, A Coruña, Ferrol, Mondoñedo, Ribadeo, Ourense, Ribadavia e Tui. Tamén continuará a rehabilitación a través do Consorcio do Vello de Vigo, cun orzamento de 2,7 millóns.

As axudas á compra de vivenda por parte de mozos en zonas históricas e ao acceso a vivenda protexida sumarán 4,8 millóns, mentres que as subvencións ao alugueiro ascenderán a 18,9 millóns, fronte aos 13,2 millóns de 2025.

Infraestruturas: 263 millóns en 2026

A Xunta reservará 263 millóns de euros para infraestruturas. As actuacións destacadas inclúen un novo eixe de mobilidade no Salnés entre Sanxenxo e O Grove, a segunda fase da autovía Santiago-A Estrada (17 millóns para o tramo entre Pontevea e O Rollo) e novos treitos en Nadela-Sarria (5 millóns), Tui-A Guarda (8 millóns) e Brión-Noia (5,2 millóns). Tamén haberá 8 millóns para o tramo Baio-Berdoias da autovía da Costa da Morte e 3 millóns para a restitución da LU-651 en Folgoso do Courel.

O orzamento para conservación de estradas ascenderá a 71,6 millóns, tres máis que o ano anterior. A Xunta investirá 57 millóns en ampliar a rede de vías de altas prestacións e variantes. Martínez Allegue subliñou que o próximo ano se pagarán "cero euros" tras o rescate de catro concesións de peaxe en sombra e destinaranse 6,5 millóns a bonificacións nas autoestradas autonómicas AG-55 (A Coruña-Carballo) e AG-57 (Vigo-Baiona).

Acusan a Xunta de computar vivendas que serán públicas en 75 anos

Alexandra Fernández (BNG) advertiu de "torpedos" lexislativos contra a vivenda pública na lei de acompañamento, ao considerar que introducen un "modelo totalmente opaco" que deixa en mans dos promotores a elección de inquilinos e pode "excluír determinados perfís", o que supón unha perda de control público e posibles discriminacións a inmigrantes ou persoas vulnerables.

Tamén acusou a Xunta de gardar "nun caixón" a promesa de Alfonso Rueda de 1.800 vivendas para 2026 e agora falar de 4.000 para 2028, o que cualificou de "auténtico escándalo" e de "maquillaxe" ao computar vivendas que non serán propiedade pública ata dentro de "50 ou 75 anos".

Vivendas de 38 metros para familias con dous fillos

A deputada do BNG denunciou ademais que o Executivo autonómico "aumenta a precariedade" das condicións de habitabilidade en minipisos para "maximizar beneficios" das promotoras, e puxo como exemplo que unha vivenda para unha familia con dous fillos pasa de ter 56 metros cadrados mínimos a poder quedar en 38.

20 vivendas públicas en catro anos

Pola súa parte, Aitor Bouza (PSdeG) acusou o PP de "anos de inacción" e lembrou que entre 2015 e 2019 só se construíron 20 vivendas públicas.

"Entendo que poida facer graza o dato, pero non lles fai ningunha graza a todos eses mozos e mozas que, hoxe, pola política do Partido Popular na Xunta, non teñen vivenda", afirmou.

O socialista denunciou que en 2024 a Xunta deixou sen executar o 70 % dos fondos do programa de acceso á vivenda e que en 2025 só leva o 5 % executado, ademais de pedir apoio aos concellos para elaborar informes de zonas tensionadas. Criticou tamén que "tres de cada catro solicitudes" de axudas ao alugueiro quedaron fóra e que o Goberno galego non bonifica o 100 % das súas autoestradas mentres reclama que o Estado o faga na AP-9.

En resposta, Roberto Rodríguez (PP) defendeu que o departamento de Vivenda "planifica con rigor e executa con responsabilidade" e reivindicou o papel dos promotores inmobiliarios, aos que cualificou de "colaboradores necesarios" e non de "especuladores".