O emprego crece, o traballo non: a nosa gran contradición, por María Bastida

España non é unha excepción europea, pero si un caso extremo. Non porque teñamos máis enfermos per se, senón porque as horas efectivamente traballadas por persoa se afunden moito máis rápido que na UE. Creamos emprego, pero cada ocupado traballa menos horas. Resultado: máis xente traballando, menos output por cabeza. E os indicadores apuntan nesta dirección desde hai unha década.

O aumento do absentismo débese, sobre todo, ás baixas por enfermidade ou incapacidade temporal, que creceron un 80 % desde 2019. As causas son múltiples. Por unha banda, pagamos anos de ignorar os factores psicosociais -estrés, burnout, trastornos musculoesqueléticos, sobrecargas- que agora estalan en forma de IT. Por outro, os incentivos están desaliñados: pouca supervisión, trámites lentos e unha normativa extremadamente garantista que, sendo impecable xuridicamente, alonga duracións e multiplica incidencias.

Os nosos procedementos, simplemente, non favorecen unha reincorporación áxil. A iso súmase un modelo laboral ancorado no presencialismo e en horarios extensos, que converte calquera desaxuste persoal ou de saúde nunha baixa, mentres que noutros países se resolvería con flexibilidade, adaptación ou un mínimo de xestión interna.

En conxunto, si, a xente falta. Pero tamén é certo que moitas organizacións non están preparadas para un mercado laboral máis complexo, con máis carga emocional, máis enfermidades crónicas e maiores esixencias en ergonomía, saúde mental e conciliación. E, dito isto, convén engadir o que case nunca se di: tamén hai traballadores que abusan da IT, igual que hai empresas que abusan da flexibilidade cando lles convén. Non é popular recoñecelo, pero forma parte do problema. E sen admitilo, é imposible solucionalo.

Ao final, convivimos cun modelo onde se mesturan problemas de saúde reais, mala xestión organizativa e comportamentos oportunistas. Todo á vez. E, mentres tanto, seguimos creando emprego que xera cada vez menos horas efectivas. Unha ecuación que non é eficiente, nin barata, nin sostible.