Novos desafíos para España nun ano sen orzamentos, por María Cadaval

A situación política en España viuse sacudida polo anuncio da ausencia de novos orzamentos para o ano 2024, o que presenta unha serie de interrogantes e preocupacións que van dende a execución dos Fondos Europeos Next Generation ata a posta en marcha de medidas sociais que se supuñan clave neste exercicio. Carecer do principal instrumento de política económica non é doado, pois afecta dende o gasto en infraestruturas ás subministracións máis básicas, pasando polo pago dos xuros, o financiamento autonómico ou a condonación da débeda rexional prometida.

O impacto inicial da prórroga implica unha conxelación de determinados gastos, tamén de investimento e consumo, pois o Goberno ten que aterse ao gasto fixado para 2023, salvo para o caso das pensións ou da indiciación dos salarios dos empregados públicos, acordadas e aprobadas con anterioridade.

O Goberno enfróntase a varios obstáculos para cumprir con varios compromisos adquiridos, como o de elevar o gasto en defensa até o 2 % do PIB ou dar resposta a promesas sociais importantes: a atención comprometida para as persoas enfermas de ELA, a construción de vivenda pública ou a ampliación do permiso de maternidade e paternidade a 20 semanas. Tamén as bolsas de educación, as axudas á dependencia ou a actualización do IPREM (Indicador Público de Renda de Efectos Múltiples) se verán conxelados, salvo que recorra á vía do real decreto e posterior validación nas Cortes, para o que precisará recadar os apoios necesarios de cada vez.

Un dos aspectos máis delicados da prórroga é o que afecta ao sistema de financiamento autonómico. As entregas a conta e investimentos autonómicos pendentes quedan conxelados ao mesmo nivel que 2023, o que afectará aos gobernos autonómicos, que xa expresaron a súa queixa ao respecto. Ben é certo que se hai vontade política o Goberno podería actualizar igualmente as entregas a conta a través dunha emenda ao proxecto de lei polo que se validarán as axudas anticrise, do mesmo xeito que se fixo para actualizar o salario dos empregados públicos. Menos doado é salvar o decreto de condonación da débeda autonómica, pois sen orzamentos será case imposible facer o movemento contable de miles de millóns de euros.

Polo lado dos ingresos está no aire o que sucederá cos impostos temporais que están en vigor e que gravan a banca e as empresas enerxéticas, que o executivo pensaba transformar en permanentes a través la lei de Orzamentos. Se quere levalo adiante, deberá aprobarse por outra vía.

En definitiva, a prórroga dos orzamentos ten, a priori, un impacto importante en diversos sectores e compromisos gobernamentais. Malia todo, a acción do goberno non está impedida, pois o Executivo pode recorrer á aprobación de reais decretos que posteriormente deberá ratificar, iso si, facendo fronte a dificultades engadidas.

Isto atrapalla o proceso ademais de que a incerteza persiste respecto do desenvolvemento económico e fiscal do país.