Bruxelas aperta, España atrásase, por María Bastida

Bruxelas xa non disimula. O ton diplomático deu paso a unha advertencia rotunda: o tempo acábase. A Comisión Europea insta a España —sen ambaxes— a acelerar de inmediato a execución do Plan de Recuperación. A pouco máis dun ano de que expire o prazo, o país acumula atrasos, reformas incompletas e compromisos sen cumprir. Mentres outros Estados membros veñen de reprogramar os seus plans para evitar a perda de fondos, España nin sequera empezou.

A urxencia é extrema porque o calendario é inamovible: o 31 de agosto de 2026 péchase a porta. O 30 de setembro finaliza o prazo para solicitar o último pago, e o 31 de decembro vence o programa. Non haberá prórrogas. Non hai salvavidas técnico. Tampouco indulxencia política.

Ata o de agora, recibimos 48.000 millóns en subvencións, pero nin un só euro dos préstamos Next Generation foi activado. O quinto desembolso —23.900 millóns de euros— segue bloqueado, entre outras razóns, polo fracaso do Goberno en aprobar o imposto ao diésel, unha medida comprometida que segue encallada no Congreso. Pero non é só iso: acumúlanse reformas a medio facer e promesas baleiras. Bruxelas esixe —con razón— que se depuren os plans e se eliminen os obxectivos irrealizables. A sensación é clara: estamos máis preto do colapso administrativo que da transformación económica prometida.

En paralelo, a mensaxe fiscal da Comisión é inequívoca: España debe abordar xa unha reforma estrutural do sistema tributario. Pídese reducir os produtos con IVE reducido, aumentar a fiscalidade verde e trasladar parte da carga fiscal desde o traballo cara ao consumo e a propiedade. É unha receita coñecida, pero reiteradamente ignorada. O Goberno prefire aprazar decisións impopulares, malia que iso signifique poñer en risco miles de millóns en fondos europeos. Segue pospoñendo os deberes, confiando en que a propaganda substitúa a execución. As críticas de Bruxelas non se limitan a tecnicismos: describen unha forma de gobernar baseada no anuncio máis que na execución, que sobredimensiona o titular e minusvalora a xestión. Confúndese o relato co resultado. Pero Europa non se guía por relatos.

O paradoxo é dobre. Por unha banda, os investimentos do plan funcionan —segundo as estimacións, aumentarán un 1,4 % o PIB europeo en 2026. Por outro, España corre o risco de desperdiciar o último tramo do maior esforzo investidor da historia recente da UE, non por falta de recursos, senón por ineficiencia, lentitude administrativa e unha perigosa improvisación política.

España non pode seguir vivindo do aplauso fácil e a propaganda. Bruxelas non expedienta, pero toma nota. E tampouco pide milagres, unicamente cumprir co prometido. A reputación fiscal non se constrúe sobre déficits puntuais —aínda que estean xustificados—, senón sobre a coherencia a medio prazo, a credibilidade e a capacidade de cumprir o prometido. Co reloxo en conta atrás, queda pouca marxe para a retórica. O tempo esgótase. E se non reaccionamos agora, non haberá unha segunda oportunidade para este plan.