A decisión do Supremo sobre o IRPH deixa un millón de familias en mans da xustiza
Un millón de familias en España séntense atrapadas polo abusivo deste índice
Alberto Ortega / Europa Press
O Tribunal Supremo pronunciouse por fin sobre o índice de referencia de préstamos hipotecarios (IRPH), o cuestionado indicador co que preto dun millón de españois teñen contratadas as súas hipotecas cun importante sobrecusto fronte ao outro índice máis empregado, o euríbor.
O alto tribunal tardou varios meses en aclarar a súa postura sobre o índice, despois de que o Tribunal de Xustiza da Unión Europea considerara que a avaliación de se as cláusulas son abusivas debe facerse caso a caso e tendo en conta se se comercializou con transparencia, ademais de comparar os tipos de interese resultantes da cláusula cos que se aplicaban nese momento no mercado.
Na mesma liña, o Supremo considera que non cabe unha solución unívoca sobre a abusividade da cláusula do interese variable referenciada ao IRPH, que dependerá do exame individualizado en cada caso.
Isto bota por terra as pretensións das asociacións de consumidores, que aspiraban a que o Supremo fose tallante e declarase abusivo o índice, no que están atrapadas un millón de familias en España, ás que só queda acudir aos tribunais. A banca española usou o IRPH como alternativa ao euríbor ao presentalo como un índice máis estable, fronte ás subidas e baixadas dun indicador que é ao que se prestan diñeiro os bancos na zona do euro. Pero iso supuxo encarecementos nas cotas das hipotecas afectadas de entre 200 e 300 euros ao mes, segundo os cálculos de plataformas de afectados como Asufin .
"Trátase dun índice que se vendeu como máis estable que o euríbor cando a realidade, tal e como demostran as curvas, sitúao sempre por encima, o que contribúe a encarecer as hipotecas nunha pinza sistemática de entre 200 e 300 euros ao mes", explican desde Asufín.
O socio fundador do bufete Navas & Cusí Juan Ignacio Navas introduce outro elemento de crítica, xa que prevé que "forzar o exame caso a caso só servirá para colapsar o sistema xudicial e atrasar unha continxencia bancaria de máis de 15.000 millóns de euros".
O certo é que o Supremo se refire expresamente nunha das sentenzas feitas públicas esta semana ao inapropiado que resulta comparar ambos os índices. Os maxistrados puntualizan que, "en todo caso, esta comparativa entre IRPH e euríbor debe facerse con suma cautela, porque se carece de datos para coñecer cal foi o diferencial que se lle aplicou ao préstamo se se referenciou ao euríbor".
A distinta evolución do IRPH e o euríbor
O IRPH comezou a ser controvertido entre 2013 e 2016, cando se estabilizou arredor do 2% mentres que o euríbor –o máis utilizado– cedía mesmo a terreo negativo, o que levou a moitos consumidores a recorrer contra el por abusivo.
O IRPH alcanzou o seu máximo histórico en xaneiro de 2001, cando chegou ao 6,390% e o seu mínimo en novembro de 2021 ao 1,412 %.
O euríbor a 12 meses marcou o seu máximo en xullo de 2008 (5,361%), baixou do 0% en febreiro de 2016 (-0,008%) e na primavera de 2018 empezou unha lixeira tendencia á alza; o euríbor máis baixo da historia foi o de xaneiro de 2021, cunha taxa negativa do 0,505%.
O euríbor estivo en negativo máis de seis anos, desde febreiro de 2016 ata abril de 2022, e desde mediados de 2012 ata 2022 ambos os índices mantiveron un diferencial de algo máis de dous puntos básicos.
