A competencia mírase ao espello, por María Bastida

Bruxelas deu luz verde a unha das maiores operacións da industria alimentaria recente. Mars, o xigante de Snickers, M&M’s e Whiskas, adquire Kellanova, propietaria das famosas Pringles ou os cereais Kellogg’s. Trinta e cinco mil millóns de dólares despois, a Comisión Europea conclúe que non hai problemas de competencia. E probablemente teña razón. Polo menos, segundo as súas propias regras.

Na operación non se detecta solapamento excesivo entre produtos, nin unha subida directa de prezos nin falta de capacidade dos grandes distribuidores europeos para negociar. Caso pechado. Con todo, o que non parece valorar a Comisión é que esta operación non vai tanto con dominar un mercado concreto como de ocupar varios á vez e converterse nun provedor imprescindible. Basta con facer máis difícil entrar, máis caro competir e xerar menos espazo para marcas medianas e produtores locais.

A Comisión temía o chamado poder de carteira, a capacidade de vincular produtos distintos na negociación cos supermercados. Tras meses de investigación, conclúe que ese risco non é demostrable. E seguramente non o sexa coas ferramentas actuais. Pero iso non significa que non exista como fenómeno económico. Nos Estados Unidos, a autoridade antimonopolio norteamericana dá o visto e prace baixo o seu arquicoñecido America First. É dicir, se non hai dano demostrable aos consumidores estadounidenses, non hai caso. Europa, en teoría, aspiraba a protexer tamén a estrutura competitiva e a diversidade produtiva, mantendo o equilibrio. Con todo, acaba chegando ao mesmo punto por outra vía.

O resultado é que a concentración avanza como unha marea. Operación a operación, ditame a ditame, imos construíndo un sector alimentario global dominado por un puñado de conglomerados con marcas omnipresentes. Para o consumidor, o efecto non é inmediato. Non verá subidas bruscas nin menos promocións a próxima semana. O que si verá, co tempo, é menos variedade, menos innovación independente e máis dependencia de decisións tomadas a miles de quilómetros.

Bruxelas non cometeu un erro, pero quizá perdeu unha oportunidade. A de preguntarse se as regras coas que medimos a competencia seguen sendo adecuadas para un mundo en que o poder non se exerce unicamente subindo prezos, senón organizando o mercado para que outros non poidan crecer. A gran pregunta é quen poderá competir contra Mars dentro de dez anos.