As comunidades autónomas menos poboadas alzan a voz por un financiamento con criterio demográfico

Os oito presidentes autonómicos reunidos este martes no cumio de Santiago de Compostela asinaron unha declaración institucional cun total de 35 puntos en que fixaron unha posición común en materia de financiamento autonómico e despoboamento, entre outras materias.

Así o rubricaron os presidentes de Galicia, Castela e León, Castela-A Mancha, Aragón, Estremadura, Asturias, A Rioxa e Cantabria nunha declaración conxunta en que trasladan a necesidade de que España conte cun novo sistema de financiamento autonómico que teña en conta, en maior medida, criterios demográficos para responder con eficacia e equidade as necesidades do conxunto dos cidadáns, vivan onde vivan.

Os oito presidentes reclamaron "transparencia" no debate sobre a reforma do sistema de financiamento autonómico, que piden que "só" sexa "froito dun consenso multilateral" no seo do Consello de Política Fiscal e Financeira (CPFF).  

Piden que se teñan en conta todas as necesidades e posicións de todas as administracións afectadas, reclaman que as decisións relativas ao financiamento autonómico queden "á marxe dos lexítimos espazos bilaterais entre o Goberno central e cada comunidade".  

No arranque do documento, as oito comunidades reivindican que comparten "intereses comúns, que nacen das súas características socioldemográficas, económicas e históricas", e remarcan o papel das autonomías e o traballo que deben realizar en "estreita coordinación" co Goberno central e "con absoluta lealdade aos intereses xerais".  

No texto alúdese á "emerxencia demográfica" e exemplifícase con que as oito comunidades supoñen un 61,97 % da superficie española e un 24,13 % da súa poboación.  

"Estas cifras dan testemuño da dispersión e o despoboamento que marcan a súa estrutura demográfica e impoñen retos específicos ás súas administracións, que deben prestar aos españois que viven nelas os servizos públicos coas máximas condicións de calidade e en igualdade co resto dos cidadáns do país", agrega, á vez que incide en que o novo modelo de financiamento autonómico debe ser froito "da colaboración activa e leal" de todas as administracións.  

Neste sentido, expresan a súa vontade de consenso, pero advirten de que "o modelo resultante das negociacións deberá respectar a igualdade de todos os españois protexida pola Constitución, así como rexeitar "privilexios económicos ou sociais como recolle o artigo 138 da Carta Magna". "Defendemos e perseguimos un desenvolvemento social e económico equilibrado, coa aspiración de que calquera persoa en España teña as mesmas oportunidades", constatan.

Principios básicos para no novo financiamento

Asignación de recursos entre as comunidades autónomas: debe ter como "obxectivo inescusable" que todas poidan prestar servizos similares con independencia da capacidade de cada unha para xerar ingresos tributarios.

Reforzar o principio de suficiencia: sobre todo naqueles supostos en que os ingresos non evolucionen de forma homoxénea.

Creación dun catálogo de servizos cuxo financiamento estea asegurado.

Corrixir os déficits de financiamento dotando o sistema autonómico de maiores recursos.

Que ningunha comunidade reciba menos financiamento como consecuencia da modificación do sistema.

Que as necesidades de financiamento das autonomías se fixen atendendo aos factores determinantes das súas necesidades de gasto reais: ademais dos custos fixos, a dispersión, baixa densidade, orografía ou envellecemento.

Avaliación dos gastos destinados a educación, sanidade e servizos sociais, dado o seu elevado peso relativo en todas as zonas.

Que a sanidade pública e a súa dinámica de crecemento de gasto sexa obxecto dunha análise especial.

Estudar de forma diferenciada o efecto da aplicación da Lei de dependencia.

Atención a criterios que permitan impulsar o reequilibrio territorial entre zonas densamente poboadas e outras en declive demográfico.

Lealdade institucional e seguridade xurídica desde o principio.

Valoración de recursos adicionais decisivos para garantir o desenvolvemento das comunidades autónomas.

Consolidar a recuperación económica cos fondos europeos.

Transición cara a un modelo máis verde e sostible.

Asignación de recursos do Mecanismo de recuperación e resiliencia para financiar proxectos públicos e privados que garantan unha saída cohesionada da crise.

Que non compita a asignación de recursos da política de cohesión coa repartición dos fondos de recuperación, de modo que se asegure a complementariedade.

Cogobernanza multinivel realmente efectiva mediante unha maior capacidade de decisión para as autonomías na asignación de fondos. Que o Goberno cumpra o seu compromiso de dedicar o 50 % dos fondos que se reciban da UE ás autonomías.