O Supremo descarta declarar nula por abusiva a cláusula hipotecaria de IRPH de maneira xeral

O Tribunal Supremo descartou dar unha solución unívoca á cláusula hipotecaria que contén o Índice de Referencia de Préstamos Hipotecarios (IRPH) e encomendou que sexan os xulgados os que, caso a caso, determinen se este índice é abusivo ou non, segundo as sentenzas publicadas polo Alto Tribunal este mércores.

"A superación ou non do control de transparencia das cláusulas que conteñen o IRPH como índice de referencia non admite unha resposta única", sinala en concreto, explicando que a solución "dependerá das concretas circunstancias de cada préstamo e de cada litixio, en función dos feitos que queden probados no mesmo".

Deu, con todo, unha serie de pautas aos tribunais encargados destes litixios para que poidan estudar a transparencia da comercialización destas cláusulas e o seu posible carácter abusivo. "Esta apreciación non nos exime de facilitar un catálogo dos diferentes elementos que deberán ter en conta os órganos xurisdicionais na realización do control de transparencia", seguindo a súa función de formular xurisprudencia e como tribunal de casación, xustifica o tribunal.

Así, e seguindo tamén ao Tribunal de Xustiza da Unión Europea, sinala que o control de transparencia "debe garantir" que un consumidor medio estea en condicións de comprender o funcionamento concreto do método de cálculo do IRPH máis o diferencial, e de valorar así, baseándose en "criterios precisos e intelixibles", as consecuencias económicas, potencialmente significativas, da cláusula de intereses remuneratorios sobre as súas obrigacións financeiras.

En primeiro lugar, establece que será necesario comprobar se o préstamo litixioso está suxeito a Dereito, seguindo as ordes e circulares pertinentes, ou á normativa sobre condicións xerais da contratación e consumo. "Isto último sucederá nos préstamos que, pola súa data ou contía, quedaron fóra do ámbito de aplicación da Orde do 5 de maio de 1994, isto é, todos os anteriores ao 9 de decembro de 2007 nos que o capital prestado excedese de 25 millóns de pesetas (150.253,03 euro)", agrega.

Sobre o coñecemento da composición, das peculiaridades, dos valores e da evolución do tipo oficial, como regra xeral, o Supremo entende este coñecemento estará garante coa publicación no Boletín Oficial do Estado (BOE) das circulares do Banco de España de 1994 e 2012 sobre o IRPH e os sucesivos valores do índice.

Con todo, matiza que non será suficiente coa mención na información do préstamo da circular de 1990, posto que esta circular non se publicou no BOE. Sinala, tamén, que só nos préstamos sometidos á Orde do 5 de maio 1994 -que versa sobre a transparencia das condicións financeiras dos préstamos hipotecarios-, será necesario comprobar as circunstancias relativas á entrega do folleto informativo previsto na propia orde e ao diferencial negativo ao que se refire a Circular 5/1994 do Banco de España.

En caso de incumprimento, haberá que ter en conta se no procedemento concreto que se estea xulgando acredítase que esa omisión puido ser suplida pola información facilitada por outros medios, incluídas as indicacións sobre a fonte e publicación dos datos pertinentes sobre o índice.

Con todo, tamén matiza que a omisión dunha referencia concreta ao diferencial negativo resultará "irrelevante" se a información transmitida ao cliente incluía a referencia á Circular 5/1994 e, en caso de existir unha primeira franxa temporal a tipo fixo, indicábase a TAE aplicable a ese primeiro período ou, incluíase calquera outra referencia ao concepto TAE.

En cambio, non será suficiente, para estes efectos, a soa mención da Circular 8/1990. "A utilización do IRPH en si non mingua a posibilidade do consumidor de comparar unha proposta de préstamo que utilice este índice de referencia con outras propostas que utilicen outros índices oficiais que non consisten estruturalmente nunha TAE", defende o Supremo.