A vivenda cara expulsa poboación de Madrid e Cataluña e reconfigura os fluxos cara a Galicia, por Santiago Calvo

Os últimos datos do Instituto Nacional de Estatística confirman un dos grandes paradoxos demográficos de España. Madrid e Cataluña seguen a ser as comunidades que máis poboación estranxeira atraen e dous dos principais motores económicos do país, pero, ao mesmo tempo, están a perder residentes cara a outras autonomías. O detonante desta dinámica non é a falta de emprego, senón o elevado custo da vida e, especialmente, a crise da vivenda.

Ambos os territorios presentan o peor saldo migratorio interior do conxunto do Estado. Cataluña perde miles de residentes cada ano cara a outras comunidades, mentres que Madrid rexistra unha saída aínda máis intensa. Isto sucede a pesar de que continúan recibindo poboación doutras rexións, atraída polas oportunidades laborais. O resultado final é claro: son máis os que marchan buscando unha vida máis accesible ca os que chegan.

O mercado da vivenda explica boa parte deste fenómeno. A oferta é claramente insuficiente fronte a unha demanda elevada e persistente, o que disparou os prezos do alugueiro e da compra. A isto engádese o impacto da inflación, que reduciu o poder adquisitivo dos salarios, especialmente entre a poboación máis nova. Para moitos fogares, vivir nas grandes áreas metropolitanas converteuse nun luxo difícil de asumir.

Esta presión tamén se reflicte dentro das propias cidades. Os barrios máis céntricos perden poboación, mentres que as zonas periféricas gañan veciños. Vivir máis lonxe do centro convértese nunha estratexia obrigada para conter o gasto en vivenda, aínda que iso supoña maiores desprazamentos e unha menor calidade de vida.

No caso de Madrid, unha parte relevante de quen marcha faino cara a Castela-A Mancha, unha opción que permite manter a proximidade xeográfica e mesmo seguir traballando na capital. Tamén destacan como destinos a Comunidade Valenciana e Castela e León. Para quen sae de Cataluña, as principais alternativas repártense entre a Comunidade Valenciana, a propia Madrid e Andalucía.

O perfil de quen se despraza é maioritariamente novo. Predominan as persoas de entre 25 e 34 anos, seguidas das de 35 a 44, etapas vitais marcadas pola emancipación e pola formación dunha familia, momentos nos que o acceso á vivenda resulta determinante.

Neste contexto, Galicia presenta unha situación singular. A comunidade rexistra un saldo migratorio interior positivo, o que indica que está a recibir máis poboación doutras autonomías da que perde. Parte destes fluxos proceden precisamente de territorios como Madrid ou Cataluña. Un custo da vivenda máis moderado, unha menor presión sobre os prezos e, en determinados casos, a posibilidade do teletraballo están a converter Galicia nun destino atractivo, tanto para persoas novas como para fogares que buscan maior estabilidade residencial. A isto súmase o retorno de poboación con vínculos familiares coa comunidade.

En definitiva, os datos debuxan un mapa claro: mentres Madrid e Cataluña seguen a concentrar actividade económica e inmigración exterior, a crise da vivenda está a expulsar poboación cara a territorios con menores custos, entre eles Galicia. Mentres non se resolva o problema estrutural da oferta de vivenda nas grandes cidades, estes movementos seguirán marcando a demografía e o equilibrio territorial de España.

Claves económicas da semana

Esta semana, do 15 ao 19 de decembro, a economía galega e española xoga as súas últimas cartas do ano nunha partida marcada pola tensión nos petos e nas estradas. Temos catro claves fundamentais que van marcar o noso día a día.

Primeira clave: o peto e o Banco Central Europeo. O xoves 18, todas as miradas estarán postas en Frankfurt. O BCE decide que facer cos tipos de xuro. Aínda que a inflación en España repuntou ata o 3 %, espérase que o BCE manteña os tipos ou faga un axuste mínimo. Que significa isto para nós? Pois que as hipotecas van deixar de baixar ao ritmo que viñamos vendo. O Euríbor vaise frear, e as rebaixas nas cotas de xaneiro serán máis modestas do esperado.

Segunda clave: a estabilidade contra o bloqueo. Aquí vivimos unha realidade a dúas velocidades. Mentres en Santiago o Parlamento de Galicia aprobará definitivamente os Orzamentos da Xunta para 2026 este martes, garantindo investimentos desde o día 1 de xaneiro, en Madrid o Goberno central enfróntase a unha nova prórroga orzamentaria tras o rechazo do Congreso á senda de déficit.

Terceira clave: a mobilidade, en xaque. A situación máis crítica vivímola na casa. A folga de transporte de viaxeiros na provincia da Coruña endurécese. Temos paros convocados para este luns 15 e venres 19. O conflito polos convenios colectivos ameaza con converterse en folga indefinida en xaneiro se non hai acordo esta semana. Ollo ao transporte escolar e ás conexións entre as cidades atlánticas, porque se prevé un seguimento masivo.

E cuarta clave: as rendas de 2026. Confírmase o dato: as pensións subirán un 2,7 % o ano que vén. Un alivio para os nosos maiores, mentres segue a pelexa polo Salario Mínimo, onde sindicatos e patronal seguen moi lonxe.

En resumo: semana de orzamentos en Galicia, de decisións hipotecarias en Europa e de moita paciencia nas paradas de autobús.