A tentación da sesta, por María Bastida

O Banco Central Europeo acaba de instalarse no que poderiamos chamar a “zona neutral” da política monetaria. Tras rebaixar os tipos do 4 % ao 2 % en menos dun ano, Christine Lagarde e o seu equipo parecen cómodos na pausa. A mensaxe é clara: a inflación xa está onde querían, o desemprego en mínimos históricos e o crecemento, malia que morno, non mostra sinais de colapso. Razóns suficientes para sacar a alfombra, apoiar os pés e deixar que o tempo faga o seu traballo.

Con todo, Europa non é un laboratorio aséptico. Alemaña arrastra unha crise industrial que cuestiona o seu modelo exportador, lastrada pola sobrecapacidade chinesa e os aranceis de Donald Trump. Francia, mentres tanto, camiña sobre unha corda frouxa: débeda crecente, déficit crónico e un escenario político que non ofrece estabilidade. No sur, España, Grecia e Portugal crecen, pero fano a partir de bases fráxiles, dependentes do turismo e do consumo.

O BCE presume de que o proceso desinflacionario concluíu. Certo: a inflación xeral está no 2,1 % e as expectativas de salarios non apuntan a unha espiral perigosa. Pero a foto macroeconómica parécese demasiado á dun paciente con febre baixa e defensas debilitadas. Pode aguantar, si, pero calquera infección externa, como unha repunta dos prezos da enerxía ou un novo xiro arancelario en Washington, podería desestabilizar o cadro.

Que facer entón? O BCE opta pola prudencia, co risco de que se confunda con parálise. O escenario de tipos planos ata 2027 pode dar tranquilidade aos mercados, pero tamén transmite a idea de que a política monetaria europea se converteu nun actor pasivo, incapaz de anticipar choques e relegado á función de bombeiro de última hora. Lagarde négao coa súa retórica de decisións reunión a reunión. Pero a sensación dominante é a dun Banco Central que fixo os deberes mínimos e agora se limita a esperar que Alemaña recupere o pulso, que Francia atope un rumbo e que Trump non decida dinamitar o pouco que queda de orde comercial. Demasiada fe en factores externos para un continente que debería construír a súa propia resiliencia.

A sesta monetaria pode ser cómoda, pero tamén perigosa. Porque mentres Frankfurt dorme, Berlín e París enrédanse nas súas propias crises e Bruxelas segue sen unha estratexia fiscal nin industrial á altura. O BCE non pode arranxalo todo, pero tampouco debería transmitir a idea de que basta con vixiar a inflación. Se Europa quere resistir os vaivéns de Trump, a debilidade alemá ou a débeda francesa, necesita algo máis que un banco central en modo observación: require liderado, reformas estruturais e unha verdadeira coordinación fiscal. Pola contra, cando o BCE esperte, os problemas non se resolverán cunha modesta rebaixa de tipos, senón cun novo paquete de emerxencia. E entón, como en 2012, a política monetaria volverá ser a última liña de defensa dunha Europa que aínda non aprendeu a protexerse soa.