Red Eléctrica alertou en 2023 á CNMC de elevadas tensións na rede en certos momentos

Red Eléctrica trasladou xa en 2023 á Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC) que a despregadura de xeración distribuída (instalacións pequenas) estaba a provocar elevadas tensións na rede de transporte que en certos momentos superaban os valores máximos admisibles, o cal podería provocar o desacoplamento intempestivo dalgunhas centrais.

Así o explicaba a CNMC nunha disposición publicada no Boletín Oficial do Estado (BOE) en novembro dese ano, pola que se estableceron, á proposta de Red Eléctrica, as condicións e os requisitos para un proxecto de demostración regulatorio ou sandbox centrado en controlar a tensión das redes eléctricas.

A resolución de Competencia, baseada na descrición do operador do sistema, subliñaba a necesidade dun uso máis intensivo das ferramentas de control de tensión dispoñibles no sistema, entre elas, o axuste de xeración convencional por restricións técnicas.

As restricións técnicas permiten a Red Eléctrica ordenar a conexión de centrais adicionais se a repartición da xeración xurdida da oferta e a demanda no mercado grosista non garante por completo a seguridade da subministración.

O documento destaca que, en momentos puntuais, aínda activando a totalidade das ferramentas dispoñibles para o control de tensión, os recursos non foron suficientes para asegurar que os valores de tensión se situasen dentro das marxes admisibles.

O texto foi recuperado polo xornal El País por mor do apagamento que hai dúas semanas afectou á España peninsular e Portugal, un incidente do que aínda non se coñecen as causas.

Aagasen di que o seu ministerio non é competente na materia

Fontes do Ministerio para a Transición Ecolóxica sinalan que esta proposta non é da súa competencia, xa que non é nin operador nin regulador, senón da CNMC.

Nesta liña se expresou a vicepresidenta terceira e titular de Transición Ecolóxica, Sara Aagesen, que aclarou no Congreso que non foi unha advertencia ao seu ministerio, porque non é competente na materia.

Sobre a noticia, dixo: "O regulador dos mercados indica que faltan ferramentas de tensión".

"No exercicio das súas competencias e conforme á normativa europea, para actualizar a norma considera que primeiro fan falta uns proxectos pilotos, os sandbox", proseguiu. Tras iso, lanza dous procedementos en tramitación por parte da CNMC.

O sandbox en cuestión buscaba aliñar o factor de potencia da demanda coas necesidades do sistema mediante un axuste nos incentivos que reciben os grandes consumidores a través das peaxes, segundo comunicou a CNMC nunha nota.

Era o segundo proxecto relacionado co control da tensión nas redes eléctricas, xa que manter a tensión dentro dos limiares de seguridade é unha peza fundamental para garantir a estabilidade do sistema eléctrico e involucra a todas as instalacións que forman parte da rede ou están conectadas a ela.

Nesa comunicación, o organismo relataba que a transición enerxética supuxo un aumento progresivo da xeración renovable distribuída.

Este crecemento, proseguía, require desenvolver as infraestruturas de rede e provoca un cambio relevante na curva de prezos horarios da enerxía, ao desprazarse a demanda cara aos períodos máis baratos.

Todo iso, alterou o perfil de tensións do sistema e aumentou a presión sobre o proceso de control.

Risco de desacoplamento de instalacións

Estas explicacións detállanse na resolución, que indica que de acordo coa descrición de Red Eléctrica o sistema eléctrico evolucionou e se converteu nun con cada vez máis capacidade de almacenamento.

Esta circunstancia está a provocar un incremento xeneralizado do nivel de tensión na rede de transporte, que, en determinados momentos, supera os valores máximos admisibles.

As elevadas tensións na rede poderían provocar o desacoplamento intempestivo de instalacións conectadas.

"Entre os motivos (...), atópase a diminución da demanda eléctrica e a despregadura de xeración distribuída, o cal requiriu o crecemento das redes para permitir a súa evacuación", engade.

Esta situación vén facendo necesario un uso máis intensivo das ferramentas de control de tensión dispoñibles no sistema, entre as que se atopa o axuste de xeración convencional por restricións técnicas.

E é que, en momentos puntuais, aínda activando todas as ferramentas dispoñibles para o control de tensión, os recursos non foron suficientes para asegurar que os seus valores se situasen nas marxes admisibles.

O sandbox

O sandbox está aberto a grandes consumidores de enerxía, como fábricas ou empresas, aos que compromete a consumir a enerxía reactiva que sobra no sistema e que provoca sobretensións.

A cambio, perciben unha retribución variable polo volume consumido e a exención do termo de reactiva nas súas peaxes.

Tradicionalmente, a xeración desenvolveu esta tarefa, mentres que os consumidores eran un suxeito pasivo ou só participaban con incentivos estáticos a través das peaxes da factura eléctrica.

Pero a xeración renovable ten menos capacidade de xestionar a tensión da rede que a convencional. Por iso é polo que se necesita a participación de novos axentes.

O pasado xaneiro, a CNMC prorrogou doce meses este proxecto piloto.