Sanidade, Educación e Inclusión Social, as áreas do Valedor do Pobo con máis actividade en 2024

O informe ordinario da institución Valedor do Pobo correspondente ao ano 2024 revela que as áreas con máis actividade, e por tanto co maior número de asuntos tratados, foron Sanidade con 1.086 asuntos (o 26,14 %); Inclusión Social, con 530 (12,76 %) e Educación, con 299 asuntos (7,20 %).

Os asuntos relacionados con corporacións locais e servizos municipais acapararon o 7,08 % da actividade da institución, con 294 asuntos, e emprego público o 7,03 %, con 292 asuntos. Así se desprende dos datos do informe ordinario do ano 2024 da institución presentado este venres en conferencia de prensa polo seu titular, Dolores Fernández Galiño, quen indicou que durante o ano pasado un total de 24.523 persoas presentaron reclamacións ou pediron orientación e asesoramento sobre as situacións que lles afectaban.

Fernández Galiño informou de que o número de asuntos no ano 2024 foi de 4.155 respecto dos 3.737 en 2023 (un incremento do 8 %), polo que se trata da cifra máis alta na historia da institución. En canto ao número de expedientes (queixas), pasouse de 16.417 en 2023 a 16.562 en 2024 (un aumento do 0,88 %), das que se admitiron a trámite o 94 %.

Outro dato que deu a coñecer a defensora é que das 16.562 queixas, o 60 % foron presentadas por mulleres. Entre os asuntos colectivos, puxo como exemplo as máis de 8.500 firmas procedentes do Carballiño para reclamar melloras sanitarias, as 950 de Sada en relación coa modificación dunha liña de transporte, ou as 338 firmas de Tordoia sobre a falta de profesorado de apoio nun colexio.

Respecto ás administracións afectadas, no total dos asuntos admitidos o 65 % refírense á administración autonómica e o 34 % implicou as deputacións e aos concellos.

Fernández Galiño explicou que como consecuencia das investigacións iniciadas no ano 2024 emitíronse 608 resolucións, o 57 % dirixidas á administración autonómica, e o 42 % ás deputacións e aos concellos. Destacou así mesmo que máis do 80 % das resolucións foron aceptadas polas administracións; "a colaboración coas administracións segue sendo boa", subliñou.

En ámbitos como a violencia de xénero, insistiu na necesidade de "recoñecer e protexer" a todas as mulleres vítimas de violencia de xénero, incluíndo a "violencia económica". Puxo o foco na situación das mulleres que tras o cumprimento das medidas xudiciais ou saída do agresor de prisión quedan nunha situación de vulnerabilidade.

"O risco non decae cando se cumpre a condena, cando se extingue a responsabilidade penal do maltratador, senón que o risco mesmo pode verse incrementado", sinalou.

En materia de acoso escolar en educación, Fernández Galiño incidiu na necesidade de formar á comunidade educativa para reforzar a prevención, a detección e a reacción ante os casos que poidan xurdir nos centros. A defensora aludiuse tamén á intelixencia artificial e como afectan o ámbito dos dereitos fundamentais.

"A IA abre oportunidades incuestionables pero tamén incrementa os riscos sobre os dereitos humanos; máis intelixencia artificial non pode supoñer menos dereitos humanos", sinalou.

Sobre os riscos da intelixencia artificial, indicou que a protección de datos persoais "pode verse comprometida" se se usan informacións sen consentimento ou sen un control efectivo de uso, e engadiu neste sentido que "os algoritmos e os rumbos nos datos teñen potencial para perpetuar ou agravar as discriminacións existentes, especialmente en materia de xénero, raza ou condición social".

Fernández Galiño indicou tamén que a IA pode condicionar o dereito a unha información veraz "ante a proliferación de ultrafalsificacións que xa supoñen riscos serios para a intimidade, para a propia imaxe e mesmo para a integridade dos procesos democráticos".