O Goberno propón desligar da lexislatura o mandato do fiscal xeral

O Goberno aprobou este martes no Consello de Ministros a reforma do Estatuto Orgánico do Ministerio Fiscal para fortalecer a súa autonomía e mellorar a súa capacidade funcional.

Prevé desligar o mandato do fiscal xeral do Estado (FXE) do da lexislatura, a fin de reforzar a independencia do Ministerio Fiscal e responder ás reiteradas recomendacións da Comisión Europea e do Consello de Europa.

En concreto, o mandato do FXE será de cinco anos e deixará de coincidir co do Executivo. Ademais, non será renovable, segundo explicou o ministro da Presidencia, Xustiza e Relacións coas Cortes, Félix Bolaños, salvo que o titular ocupe o cargo menos dun ano, e no caso de cesamento anticipado, o novo xefe da Fiscalía completará o tempo restante do mandato anterior.

Para evitar cesamentos discrecionais, o Goberno xa non o poderá cesar por perda de confianza e só poderá apartar o FXE por incumprimento grave ou reiterado das súas funcións e co informe previo do Consello Xeral do Poder Xudicial (CXPX). Así mesmo, prohibirase que o FXE compareza ante o Consello de Ministros, e calquera comunicación entre este e o Executivo deberá constar por escrito e ser publicada.

A reforma tamén outorga maior autonomía funcional ao Ministerio Público, xa que o nomeamento, ascenso e réxime disciplinario dos principais fiscais pasarán a ser competencia do FXE e non do Goberno.

Con vistas á futura Lei de Axuizamento Criminal (LECrim), o texto prevé que a Fiscalía dirixa a Policía Xudicial na investigación de delitos. Así, o fiscal xefe designará os fiscais instrutores e aplicarase o mesmo réxime de abstención e recusación que a xuíces e maxistrados, conforme á Lei Orgánica do Poder Xudicial.

A reforma non afectará a García Ortiz, xa que entrará en vigor en 2028

En canto aos efectos da reforma, Félix Bolaños anunciou que entrará en vigor o 1 de xaneiro de 2028 e afectará o fiscal que nomee o próximo Goberno que saia das urnas.

Bolaños puntualizou que esta modificación do Estatuto Orgánico do Ministerio fiscal incluirase na Lei de Axuizamento Criminal e entrará en vigor o 1 de xaneiro de 2028, de maneira que afectará o fiscal que nomee o Goberno que salga das urnas de 2027, e non o actual, Álvaro García Ortiz.

"En ningún caso ese fiscal xeral do Estado poderá ser o actual fiscal xeral, porque xa cumpriu dous mandatos e non pode selo conforme á lei vixente", subliñou.

A Xunta de Fiscais poderá impoñer o seu criterio ao do fiscal xeral

Outro dos puntos desta reforma é o papel que se dará á Xunta de Fiscais de Sala, xa que poderá impoñer o seu criterio ao do fiscal xeral do Estado se conta cunha maioría cualificada de tres quintas partes.

En materia de transparencia, establécese que as asociacións de fiscais non poderán recibir financiamento privado nin de gobernos ou organismos estranxeiros. Ademais, estas deberán inscribirse nun rexistro oficial que dependerá da Fiscalía Xeral do Estado.

Por último, a preparación de opositores por parte de fiscais requirirá autorización previa do FXE e quedará reflectida nun rexistro público, tamén dependente da Fiscalía Xeral. O obxectivo, segundo o Executivo, é evitar conflitos de interese e aumentar o control sobre esta actividade.

Esta reforma da Lei 50/1981 pola que se regula o Estatuto Orgánico do Ministerio Fiscal é a maior desde a súa aprobación hai preto de 45 anos, segundo defendeu o Goberno, e preténdese con ela reforzar a independencia do Ministerio Fiscal e responder ás recomendacións reiteradas da Comisión Europea e do Grupo de Estados contra a Corrupción do Consello de Europa (GRECO).

En distintos sectores, incluída a propia Fiscalía, víñase reclamando unha reforma que reforzase a súa autonomía para que, conforme prevé a nova LECrim, aínda pendente de tramitación parlamentaria, os fiscais poidan asumir a investigación das causas penais, agora en mans dos xuíces.