Aprobada a terceira reforma universitaria da democracia

  O Consello de Ministros aprobou este martes o anteproxecto de Lei Orgánica do Sistema Universitario ( LOSU), que pasará agora ao seu trámite parlamentario.

A lei  expón medidas para a redución da precariedade na universidade, dereitos para os estudantes como o paro académico ou un compromiso de gasto do 1 por cento do PIB.

  Deste xeito, a lei prevé converter as prazas temporais do profesorado asociado en indefinidas, medida que supoñerá unha redución da temporalidade do sistema universitario, pasando do 40% que fixa a lei actual ao 8%.

  Esta estabilización, segundo o ministerio, implica a mellora das condicións laborais do persoal docente e investigador, garantindo dereitos por antigüidade ou dereitos a complementos salariais.

Incorpóranse tamén medidas para que o profesorado temporal poida acceder e ascender na carreira académica, mediante o recoñecemento da súa experiencia docente nalgúns concursos a Axudante Doutor ou o fomento de contratos  predoutorais para quen queira incorporarse á carreira académica.  

Ademais, o texto recupera o valor orixinal da figura de profesor Asociado, que achegará os seus coñecementos naquelas materias nas que a súa experiencia profesional resulte relevante, limitando a súa docencia a un máximo de 120 horas lectivas.

E incorpora a figura do profesorado Substituto coa finalidade exclusiva é a de substituír ao PDI con dereito a reserva de posto de traballo que suspenda temporalmente os seus servizos, co obxectivo de evitar que as universidades se vexan obrigadas a recorrer a outras figuras, como a do Asociado.  

A  LOSU expón ademais o compromiso dun gasto mínimo do 1% do Produto Interior Bruto, o que supón un incremento en relación aos datos actuais de gasto que roldan o 0,7% de media do PIB.

Micrograos  

Entre os principais cambios introducidos polo ministro de Universidades, Joan  Subirats, atópase o relativo á formación ao longo da vida, é dicir, facer que as universidades estean dirixidas a todas as idades, para dar resposta ás necesidades competenciais na idade adulta e polo cambio demográfico previsto nos próximos anos.

 Así, determina que a formación ao longo da vida sexa unha función básica da universidade e estableceranse títulos propios de formación ao longo da vida mediante modalidades diversas, incluídas  microcredenciales,  microgrados e outros programas de curta duración, que poderán ter recoñecemento académico. Ademais, establece que as administracións públicas fomentarán programas de bolsas e axudas á formación ao longo da vida no marco das políticas de fomento da mobilidade internacional.

O paro académico non se poderá exercer en data de exames

  Un dos dereitos académicos destacados que recolle é que os estudantes terán dereito a paro académico, garantindo, en calquera caso, o dereito á educación do estudantado.

As universidades desenvolverán as condicións para o exercicio do devandito dereito e o procedemento de declaración do paro académico, que será efectuada polo órgano de representación do estudantado.

Non se poderá exercer este dereito en datas sinaladas para a avaliación.

A participación dos estudantes nos órganos de goberno da universidade como o Claustro ou os Consellos de Facultade ou Departamento alcanza na  LOSU un mínimo do 25%.

Rexuvenecemento de persoal  

Respecto á carreira docente e investigador, a  LOSU establece tres etapas na carreira académica (acceso, estabilización e promoción) no canto das catro da Lei Orgánica de Universidades (LOU).

Desde o inicio dos estudos de doutoramento ata a estabilización pasarán dez anos, para conseguir un rexuvenecemento do persoal universitario.  

O acceso á carreira realizarase coa figura do Axudante Doutor, cun contrato de seis anos (no canto dos cinco anos da LOU), eliminando a acreditación para esta figura do mesmo xeito que se fai no resto dos países europeos, e accedendo por concurso público, coa finalidade de avanzar a idade de entrada e permitir tamén atraer talento internacional.

Pasados estes seis anos poderase alcanzar a estabilización a través das figuras de Titular de Universidade ou ben de Permanente Laboral, mediante a acreditación pertinente e un concurso público.

A figura de promoción será a de Catedrático.

Ciencia aberta e pluralidade lingüística 

 Tamén pon énfase nos aspectos relativos aos retornos á sociedade incorporando novos principios para as avaliacións ao profesorado.

Estas serán cualitativas e cuantitativas, terán en conta o acceso aberto das publicacións, o impacto territorial das investigacións, a pluralidade lingüística, a experiencia profesional, e as particularidades de cada disciplina académica.

Ademais, e para evitar dinámicas  endogámicas, en todos os concursos públicos a universidade convocante estará en minoría e os membros serán escollidos por sorteo.

Internacionalización  

Segundo Universidades, a  LOSU articúlase no Espazo Europeo de Educación Superior e este marco está presente ao longo de todo o seu articulado; incorpora un título dedicado á internacionalización; e establece que Goberno, CCAA e universidades elaborarán estratexias para  internacionalizar o sistema universitario.   As alianzas universitarias europeas,  euroregionales e internacionais refórzanse, co impulso de títulos compartidos; e a lei converte en prioridade a mobilidade internacional do estudantado, do PDI e do  PAS. Ademais, axiliza os visados por estudos para atraer talento e, ao finalizar os estudos universitarios de grao, máster ou posgrao, poderase optar a un visado de dous anos para facer prácticas ou traballar. Tamén crea unha nova figura de Profesorado Distinguido cuxa función é atraer profesorado de prestixio académico e investigador, tanto nacional como estranxeiro.   No relacionado coa gobernanza, expón que a elección dos representantes dos distintos sectores da comunidade universitaria realizarase mediante sufraxio, e contará con catro estruturas básicas: Claustro, Consello de Goberno, Consello de Estudantes e Consello Social. O Claustro será o órgano de máxima representación e participación da comunidade universitaria, garantindo sempre un 25% de mínimo de representación do estudantado, así como unha representación do 51% para o persoal docente e investigador funcionario e da figura de permanente laboral; e consolídase o Consello de Estudantes en cada universidade.

Plan de igualdade e discapacidade 

As Unidades de Igualdade e as de Diversidade serán obrigatorias e todos os órganos das universidades e as comisións de avaliación ou selección de persoal serán paritarios.

Ademais, nos concursos poderanse aplicar accións positivas para contratar, en igualdade de condicións de idoneidade, ao sexo menor representado.

No relativo a cuestións de discapacidade, as unidades de diversidade deberán contar cun servizo de atención á discapacidade e dispoñer dun plan de inclusión e non discriminación por motivos de discapacidade, orixe étnica e nacional, orientación sexual e identidade de xénero, e por calquera outra condición social ou persoal.

Establécese tamén unha cota de reserva para persoas con discapacidade nas ofertas de emprego público, as universidades deberán facilitar a lingua de signos, así como fomentar estudos propios adaptados a persoas con discapacidade intelectual ou doutra índole.