O brillo do medo, por María Bastida

O ouro superou os 4.000 dólares a onza e segue subindo. E si, os analistas coinciden: podería seguir á alza, arrastrando ademais outros metais como a prata, o níquel, o zinc ou mesmo o aluminio. Pero ningún consegue arrebatarlle protagonismo ao ouro, que alcanzou un máximo intradía e acumula unha revalorización superior ao 50 % no que vai de ano.

A repunta reflicte as expectativas dunha política monetaria máis expansiva a escala global, nun contexto no que os bancos centrais se inclinan cara á relaxación de tipos e, nalgúns casos, cara á compra activa de ouro como reserva. Todo iso nun contexto de riscos xeopolíticos que sempre alimentan a demanda de activos refuxio. Cada vez que o mundo treme, os investidores buscan seguridade, que é precisamente o que ofrece o ouro.

Con todo, o que está a pasar é moito máis que unha simple reacción de mercado. O que subxace é unha perda progresiva de confianza no sistema monetario internacional. Un sistema que, desde Bretton Woods, funcionou baixo a premisa de que o dólar era sinónimo de estabilidade. O ouro, como activo, non xera rendibilidade, non produce dividendos nin intereses, pero representa credibilidade. E que suba tan forte di moito do que os investidores pensan sobre o resto dos activos.

Por unha banda, os bancos centrais están a facer algo que nunca facían en conxunto desde os anos setenta: comprar ouro a calquera prezo. Esa febre compradora é un sinal poderoso. Durante décadas, o dólar foi a moeda refuxio por excelencia, o activo que apoiaba as reservas internacionais. Pero se os bancos centrais empezan a substituír parte desas reservas por ouro, a mensaxe é clara: o dólar está a perder atractivo como divisa de referencia global. En termos estratéxicos, é unha maneira de diversificarse e blindarse ante unha posible crise de débeda global.

Por outro, hai un factor político de fondo. A estratexia de Trump de presionar a Reserva Federal para abaratar o diñeiro equivale, de facto, a depreciar o dólar e a desatar unha especie de guerra silenciosa de divisas. Se a iso se suman os aranceis ás importacións, o resultado pode ser un cóctel explosivo: menor competitividade global, inflación crecente e desconfianza monetaria. O resto do mundo reacciona protexéndose, e aí entra o ouro.

E aquí é onde moitos analistas ven o sinal de alarma. Se o dólar deixa de ser a principal moeda de reserva e temos en circulación trillóns de dólares emitidos nos últimos anos, poderiamos enfrontarnos a unha crise inflacionaria global de enormes proporcións.

En resumo, non estamos a ver tanto un refuxio coma un síntoma de que o sistema fiduciario (as moedas fiat) está en dúbida. Moedas de curso legal que os bancos centrais veñen depreciando a base de débeda e inflación. O ouro actúa como un termómetro de confianza global. Cando sobe así, non está a brillar por mérito propio, senón porque o resto dos activos están a perder brillo. Se a tendencia se consolida e os bancos centrais seguen acumulando reservas físicas, poderiamos entrar nunha etapa posdólar máis visible, con implicacións enormes para o comercio internacional, a débeda soberana e a estabilidade financeira. Ou de forma máis simple: o ouro non sobe porque valla máis, senón porque o diñeiro vale menos.