A poeta romanesa Ana Blandiana, premio Princesa de Asturias das Letras 2024

A poeta, prosista, ensaísta e periodista, Ana Blandiana, unha das figuras máis relevantes e internacionais do panorama literario romanés e destacada activista política, foi galardoada este xoves co Premio Princesa de Asturias das Letras 2024, fallado este mediodía en Oviedo.

Autora de máis dunha trintena de libros de poesía, novelas e ensaios que foron traducidos a máis de 25 idiomas, a candidatura de Blandiana (Timișoara, 1942) impúxose entre as 38 que optaban a este galardón, que na pasada edición recaeu no escritor e tradutor xaponés Haruki Murakami.

Unha poeta "indómita" cunha "capacidade extraordinaria de resistencia fronte á censura"

O xurado que lle concedeu o premio destacou que Blandiana, primeira persoa de orixe romanesa en obter un Princesa de Asturias, é "unha creadora radicalmente singular" cunha "poesía indómita" que reflicte unha "capacidade extraordinaria de resistencia fronte á censura".

Otilia Valeria Coman ou Ana Blandiana, como se fai chamar desde que en 1978 se lle prohibiu usar o nome de seu pai, un sacerdote ortodoxo declarado inimigo polo réxime comunista de Nicolae Ceaucescu, foi unha firme opoñente da súa ditadura e destacada defensora dos dereitos humanos e da democracia.

Os poemas de Blandiana circularon en milleiros de exemplares de xeito clandestino e os seus libros estiveron prohibidos no seu país desde 1959 ata 1964, e tamén en boa parte da segunda metade dos anos oitenta. 

Tras a caída do réxime comunista, Blandiana fundou e presidiu a Alianza Cívica (1991-2001), organización independente que loitou pola democracia e fixo posible a entrada de Romanía na Unión Europea.

Títulos como O talón vulnerable (1966), O terceiro sacramento (1969), 50 poemas (1970), Acontecementos no meu xardín (1980), A hora de area (1984) ou Acontecementos na miña rúa (1988), consagrárona no mundo das letras romanesas, e servíronlle para o seu recoñecemento internacional e a obtención de numerosos premios e distincións.

Autora de culto en toda Europa, é presidenta de honra do PEN de Romanía, é membro da Academia Europea de Poesía, da Academia de Poesía Mallarmé, da Academia Mundial de Poesía (Unesco) e da Unión de Escritores de Romanía.

Unha autora de culto traducida a 24 linguas

As súas obras están traducidas a 24 linguas. En español, a editorial Visor reeditou recentemente os poemarios Variaciones sobre un tema dado (2018), sobre a morte do seu marido, e Primera personal del plural / El talón vulnerable, da súa época de mocidade. 

A crítica destacou, ademais, que Blandiana simboliza a conciencia e o testemuño do seu tempo, a emblemática oposición ao réxime e a loita contra a censura, e a súa voz proponnos unha reflexión sobre a creación artística e a condición humana, sobre a inocencia, a caída, a morte e a supervivencia, sobre o amor e a responsabilidade perante o terror da historia e a necesidade de deixar constancia do vivido.

Premio de Poesía da Unión de Escritores de Romanía (1969), recibiu, entre outros, o Premio de Poesía da Academia Romanesa, o Premio Internacional Gottfried von Herder da Universidade de Viena (1982), o Premio Nacional de Poesía (1997), o Premio Opera Omnia (2001), o Premio Internacional Vilenica (2002) e o Premio Poeta Europeo de Liberdade en 2016, ademais da Lexión de Honra francesa.

En 2015, participou no ciclo Poetas Di(n)versos celebrado no Centro Ágora da Coruña baixo a dirección da poeta Yolanda Castaño.