Sospeitosos habituais, por María Bastida

Non teño nada contra a xustiza contributiva. Paréceme razoable que quen gaña máis achegue máis e que o sistema busque certa equidade. Pero o que o Goberno anuncia para os autónomos non ten que ver con xustiza nin con modernización, ten que ver con recadación.

Cotizar por ingresos reais soa ben, ninguén pode opoñerse a que as cotas reflictan a capacidade económica de cada cal. O problema xorde cando esa idea se aplica prescindindo da realidade de quen a sofre. Os autónomos non teñen estabilidade, nin meses iguais. Viven de picos e vales, de clientes que pagan tarde ou de encargos que non chegan. Converter esa inestabilidade nunha cota fixa é pedirlles que coticen sobre o que non teñen: certeza.

O Goberno repite que busca equiparar os autónomos cos asalariados, pero confunde equidade con igualdade. A equidade non consiste en tratar igual o que é distinto, senón en adaptar as regras á realidade de cada situación. Un traballador por conta allea ten nómina, cotización compartida coa súa empresa e unha cobertura automática fronte ao desemprego ou a enfermidade. O autónomo asume todo o risco, paga o 100 % da súa cotización e carece de vacacións retribuídas. Pretender que ambos contribúan baixo o mesmo patrón non é xustiza, é simplificación.

A verdadeira equidade esixiría recoñecer esa asimetría e deseñar un sistema que protexa o autónomo precisamente porque a súa posición é máis fráxil. A rectificación anunciada pola ministra de Seguridade Social, conxelar en 2026 as cotas dos tramos máis baixos, non cambia o fondo do problema. É unha marcha atrás táctica, non un cambio de enfoque. Un alivio dun ano para xustificar unha presión de oito. A propia ministra admite que non hai cálculo de impacto recadatorio: quizá porque o único cálculo é político.

O erro de fondo é que España segue sen entender os autónomos. Admíraos nos discursos tanto como os castiga na práctica. O relato oficial preséntaos como privilexiados que cotizan pouco, cando en realidade son o elo máis vulnerable da cadea produtiva: os que pagan sempre, mesmo cando non cobran. Noutros países, o traballo por conta propia protéxese porque se recoñece o seu valor estratéxico. Quen emprende faino nunha contorna estable, con crédito, seguridade xurídica e apoio institucional. Aquí, quen o tenta enfróntase a un Estado que multiplica formularios e sobe cotas, mentres lle pide que manteña a ilusión e o pulso.

Todo isto ocorre, ademais, nun contexto de custos empresariais á alza. Subir cotas no medio desa tormenta é fiscalmente miope. Nótase demasiado que a prioridade non é reformar, senón recadar. O Goberno necesita caixa e o autónomo non ten sindicato, nin forza de presión, nin capacidade de bloquear unha estrada. Por iso o apertan É a parte do sistema que sempre paga e a que menos protestas xera.

España necesita reformar a protección social dos autónomos, si, pero non a golpe de subida. Reformar non é asfixiar. É recoñecer que o traballo independente forma parte da economía do futuro e que a súa sustentabilidade non se logra espremendo a quen a sostén. O que este país necesita non son máis cotas, senón máis confianza: un Estado que vexa no autónomo un aliado, non un sospeitoso. Porque un Goberno que castiga a quen crea o seu propio emprego non está a corrixir unha inxustiza, está a fabricar outra.